Appendix I en II
I Bronnen en aannames bij Figuur 3. Uitvoerbaarheid energietransitie
- Huidig realisatietempo transformatorhuisjes (2024): circa 2.400 eenheden per jaar.87
- Benodigd tempo transformatorhuisjes tot 2030 (tot 5.400 per jaar) op basis van de ambitie om 37.000 tot 54.000 elektriciteitshuisjes bij te bouwen tot 2035.81
- Huidig tempo van warmtenetaansluitingen (2023): circa 10.800 aansluitingen, oftewel ~30 per dag.72
- Benodigd tempo warmtenetaansluitingen tot 2030 conform doelstelling uit het Klimaatakkoord van 80.000 per jaar, oftewel ~220 per dag.82,83 Opgeleverd vermogen Wind op zee in 2024 is een jaarlijks gemiddelde over de periode 2020-2024, waarin 3,8 GW windparken opgeleverd is (1,5 GW in 2020 in Borssele en 2,28 GW in 2023 aan de Hollandse kust).84
- Benodigd tempo Wind op Zee 2030 is een jaarlijks gemiddelde conform ambitie om 16,8 GW bij te bouwen in de periode 2026-2032.84
- Woningbouwproductie in 2024: 81.187.85.85
- Benodigd bouwtempo tot 2030: minimaal 100.000 per jaar.86
- Voor de benodigde (elektriciteits-) infrastructuur is naar schatting 11.000 voetbalvelden aan extra ruimte nodig.87
- Gemiddeld over 2022-2024 blijft circa 35% van de vacatures voor personeel in de energietransitie onvervulbaar.88
- Er staan momenteel circa 12.000 unieke aanvragen op de wachtlijst voor de afname van stroom.87
- olgens Bouwend Nederland verhindert de stikstofproblematiek de realisatie van circa 244.000 woningen tot 2030; bij een resterende opgave van ongeveer 800.000 woningen (in 2024), betekent dit dat ongeveer één op de drie woningen geen vergunning krijgt.86,89
II Bronnen en aannames bij Figuur 6. CO2-opslag is één van de meest kosteneffectieve manieren voor emissiereductie
- 0,22 kg CO2 per kWh is gebruikt als CO2-emissiefactor voor elektriciteitsproductie.90
- Voor Porthos geldt een jaarlijkse opslagcapaciteit van 2,5 Mt CO2 per jaar tegen 92% efficiëntie; waar de maximale subsidiëring volgens SDE++ geraamd is op 2,1 miljard, wordt op basis van huidig prijspeil verwacht dat géén SDE++ uitkering zal plaatsvinden.9
- Voor overige CCS projecten is de jaarlijkse opslagcapaciteit ter beschikking voor subsidie onbekend. Weergegeven is het minimum (de totale CO2-vermindering vanuit aanvraagronde SDE++ 2024 van 0.24 Mt per jaar), en het maximum (ter illustratie de capaciteit van Aramis van 22 Mt per jaar), tegen 92% efficiëntie en met een looptijd van 15 jaar. De gemiddelde subsidie-intensiteit uit aanvraagronde SDE++ 2024 is €290 /tCO2 voor CO2-afvang en -opslag.91
- Voor Wind op Zee zijn de totale capaciteit, vermeden CO2 en subsidie gebaseerd op alle SDE(+)(+) projecten in beheer, peildatum juli 2025, in de categorie Wind op Zee, voor alle gesubsidieerde windparken.92
- Voor Wind op Land zijn alle SDE(+)(+) projecten in beheer, peildatum juli 2025, in de categorie Wind op Land meegenomen.92
- Voor Zonneweides zijn de totale capaciteit, vermeden CO2 en subsidie gebaseerd op alle SDE(+)(+) projecten in beheer, peildatum juli 2025, in de categorie Zon, opstelling ‘Veldsysteem’.92
- Voor elektrische auto’s is gerekend met 594 duizend elektrische auto’s in Nederland, een gemiddelde besparing van 32 ton CO2 per auto per jaar met een levensduur van 12 jaar en belastingderving per auto via de SEPP (~€1.500 per auto over de levensduur), BPM vrijstelling (€4.000 per auto over de levensduur), MRB vrijstelling ~€800 per auto per jaar) en lagere bijtelling (~€2.000 per leaseauto per jaar).93,94,95,96
- Voor particuliere zonnepanelen is de capaciteit (11.8 GW) en gemiddelde jaarlijkse productie (~10 TWh) uit 2024 als referentie gebruikt.90,97 De totale subsidie is berekend met €0,165 per kWh over een economische levensduur van 20 jaar.98,99
- Voor (hybride) warmtepompen is gerekend met gemiddeld 17 ton CO2-reductie ten opzichte van een CV-ketel over een levensduur van 15 jaar, voor ~290.000 warmtepompen met een gemiddelde subsidie van €2.125 per warmtepomp.100
- Voor warmtenetten is gerekend met 60% besparing ten opzichte van een CV-ketel bij een jaarlijks verbruik van 1.140 m3 en 1,78 kg CO2 per m3 aardgas, 30 jaar levensduur, 515.000 warmtenetten en €3.775 subsidie per aansluiting op het warmtenet.72,101,102,103,104
Voetnoten
81 Rijksoverheid, Actieagenda voor druk op lokale stroomnetten gepresenteerd, 2024;
82 Klimaatakkoord, 2019
83 CE Delft, Het effect van het stagneren van de groei van warmtenetten, 2024;
84 RVO, Ontwikkelkader windenergie op Zee, 2025;
85 CBS, Datawonen; kerncijfers woningbouw, 2025
86 Kamerbrief, Voortgangsrapportage programma Woningbouw, 2024
87 Netbeheer Nederland, Stand van de Uitvoering Q1 2025, 2025
88 ABN Amro, Arbeidsmarktindiciator, 2024
89 Bouwend Nederland, stikstof zet bouw 244.000 woningen op slot en economische schade van €93,5 miljard dreigt, 2025
90 CBS, CO2-emissie energieverbruik rendementen elektriciteit, 2024
91 RVO, Project Aramis, notitie reikwijdte en detailniveau voor het milieueffectrapport, 2022
92 RVO, SDE projecten in beheer juli 2025, 2025
93 CBS, meer dan 1 miljoen stekkerauto’s in Nederland, 2025
94 Milieucentraal, alles over de elektrische auto, 2025
95 Algemene Rekenkamer, Autobelastingen als beleidsinstrument, 2020
96 CBS, Milieubelastingen en -heffingen; milieurekeningen, 2023
97 Milieucentraal, de voordelen van zonnepanelen, 2025
98 CE Delft, Zon op dak, 2020
99 PBL, Eindadvies basisbedragen SDE++, 2025
100 TNO, Notitie: duiding milieuprestatie warmtepompen in de bestaande bouw, 2023
101 Milieucentraal, Warmtenet zonder aardgas, 2025
102 RVO, berekening van de standaard CO2-emissiefactor aardgas t.b.v. nationale monitoring 2020 en emissiehandel 2020, 2019
103 RVO, Ontwikkeling Instrumentarium warmte op basis van casussen, 2022
104 Milieucentraal, Subsidie aansluiting warmtenet, 2035